Testamenty i planowanie spadkowe w Hiszpanii

Czy potrzebuję testamentu w Hiszpanii?

Chociaż prawo nie nakłada na cudzoziemców obowiązku sporządzenia testamentu w Hiszpanii, brak tego dokumentu oznacza, że podział majątku będzie automatycznie regulowany przez hiszpańskie prawo spadkowe. Jest ono często postrzegane jako restrykcyjne, ponieważ wymaga przekazania znacznej części majątku określonym członkom rodziny.

Dlatego też zdecydowanie zaleca się, aby obcokrajowcy sporządzali i oficjalnie rejestrowali swoje testamenty w Hiszpanii, tak aby ich majątek był zarządzany zgodnie z ich osobistymi życzeniami.

Testament służy do formalnego udokumentowania całego majątku posiadanego w Hiszpanii, co upraszcza proces dziedziczenia i spadku dla beneficjentów. Sporządzając testament w Hiszpanii, zaleca się uwzględnienie: środków zdeponowanych na dowolnym hiszpańskim koncie bankowym, nieruchomości, polis ubezpieczenia na życie w Hiszpanii, akcji spółek giełdowych i prywatnych oraz wszelkiego majątku ruchomego, takiego jak pojazdy lub biżuteria.

Cudzoziemcy mieszkający w Hiszpanii mają prawo zarządzać podziałem swojego hiszpańskiego majątku zgodnie z ramami prawnymi swojego kraju pochodzenia. W związku z tym zagraniczne testamenty są uznawane za ważne i wykonalne. Muszą one jednak zostać oficjalnie przetłumaczone na język hiszpański i poświadczone przez konsula hiszpańskiego (lub opatrzone apostille, jeśli ma to zastosowanie).

W przypadku obywateli państw członkowskich UE, zgodnie z europejskim rozporządzeniem w sprawie dziedziczenia (RES), dziedziczenie podlega prawu kraju, w którym zmarły miał miejsce zamieszkania w chwili śmierci, chyba że zmarły wyraźnie wybrał w testamencie prawo swojego kraju pochodzenia.

O testamentach w Hiszpanii

Biorąc pod uwagę hiszpański system obowiązkowego dziedziczenia, posiadanie testamentu w Hiszpanii nie jest wymogiem prawnym. Jak wspomniano powyżej, prawo hiszpańskie uznaje zagraniczne testamenty dotyczące nieruchomości i aktywów znajdujących się w Hiszpanii. Jednak aby takie testamenty były wykonalne w Hiszpanii, muszą zostać oficjalnie poświadczone przez konsula hiszpańskiego (lub opatrzone apostille w krajach sygnatariuszach) i przetłumaczone na język hiszpański.

Proces ten może czasami wiązać się z wyższymi kosztami w porównaniu z sporządzeniem testamentu w Hiszpanii. Hiszpański testament może również zaoszczędzić czas, ponieważ korzystanie z testamentu zagranicznego z niektórych krajów (np. Wielkiej Brytanii) wiąże się z oczekiwaniem na wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Jest to ważna kwestia, biorąc pod uwagę, że proces spadkowy musi zostać zakończony w ciągu sześciu miesięcy od daty śmierci, aby uniknąć potencjalnych kar ze strony hiszpańskich organów podatkowych.

Należy pamiętać, że cudzoziemcy mogą posiadać kilka testamentów, sporządzonych w różnych krajach, takich jak kraj pochodzenia i Hiszpania. Testament sporządzony przez cudzoziemca w kraju pochodzenia dotyczący jego majątku w Hiszpanii nie traci ważności tylko dlatego, że nie rozdziela majątku zgodnie z prawem hiszpańskim.

Jeśli istnieje testament sporządzony w kraju pochodzenia zmarłego, prawo tego kraju ma również zastosowanie do majątku znajdującego się w Hiszpanii. Jednakże w przypadku sporów między beneficjentami zastosowanie ma prawo hiszpańskie.

W przypadku cudzoziemców, którzy nie pozostawili testamentu lub nie określili, że zastosowanie ma prawo innego kraju, zastosowanie ma hiszpańskie prawo spadkowe, w tym prawo dotyczące spadkobierców obowiązkowych.

Hiszpańskie prawo spadkowe

Hiszpańskie prawo spadkowe nakazuje przekazanie majątku małżonkowi i dzieciom. Prawo dziedziczenia przymusowego stanowi, że 50% całego majątku wspólnego jest zarezerwowane dla małżonka.

Pozostała połowa majątku jest dzielona na trzy równe części. Jedna trzecia jest rozdzielana równo między wszystkie pozostałe przy życiu dzieci (biologiczne lub adoptowane). Kolejna jedna trzecia również trafia do pozostałych przy życiu dzieci, ale może być rozdzielona równo lub nierówno, zgodnie z postanowieniami testamentu.

Małżonek zachowuje prawo do korzystania z tej części (użytkowanie) przez całe życie, a dzieci nie dziedziczą jej aż do śmierci małżonka. Pozostała jedna trzecia majątku może być dowolnie rozdzielona zgodnie z wolą spadkodawcy wyrażoną w testamencie.

Sporządzenie hiszpańskiego testamentu jest szczególnie zalecane, jeśli ponownie zawarłeś związek małżeński i masz pasierbów lub jeśli są inni członkowie rodziny, których chcesz uwzględnić w spadku, a którzy są mniej chronieni przez hiszpańskie prawo spadkowe.

Spadki cudzoziemców w Hiszpanii: które prawo ma zastosowanie?

W przypadku śmierci cudzoziemca zamieszkałego w Hiszpanii pojawia się pytanie, czy do spadku ma zastosowanie prawo hiszpańskie, prawo kraju pochodzenia zmarłego, czy prawo miejsca, w którym znajduje się majątek. Aby rozwiązać tę kwestię i uprościć proces dla obywateli UE, którzy mogą posiadać majątek w różnych krajach UE, Unia Europejska zatwierdziła rozporządzenie nr 650/2012 Parlamentu Europejskiego i Rady, które ustanawia, co następuje:

Artykuł 21:

1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla całego dziedziczenia jest prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci.
2. Jeżeli w drodze wyjątku ze wszystkich okoliczności sprawy jasno wynika, że w chwili śmierci zmarły miał wyraźnie bliższy związek z państwem innym niż państwo, którego prawo miałoby zastosowanie zgodnie z ust. 1, prawem właściwym dla dziedziczenia jest prawo tego innego państwa.

Ponadto art. 22 reguluje możliwość wyboru prawa właściwego dla dziedziczenia:

1. Każda osoba może wybrać prawo państwa, którego jest obywatelem w momencie dokonywania wyboru lub w chwili śmierci.

W związku z tym, jeśli cudzoziemiec, który umiera w Hiszpanii, gdzie miał miejsce zwykłego pobytu, chce, aby zastosowanie miało hiszpańskie prawo spadkowe, nie musi nic robić. Jeśli jednak chce, aby zastosowanie miało prawo kraju, którego jest obywatelem, musi sporządzić testament i wyrazić w nim taką wolę.

Wymagania dotyczące sporządzenia testamentu w Hiszpanii

Hiszpańskie prawo spadkowe określa kilka wymagań dla osób sporządzających testament. Wymagania te mogą się różnić w zależności od regionu autonomicznego; miejsce zamieszkania decyduje o tym, które przepisy będą miały zastosowanie do spadku. Jednak wszystkie testamenty w Hiszpanii muszą spełniać następujące formalności, aby były uznane za ważne:

• Testament musi jasno określać tożsamość spadkodawcy i jego zdolność do sporządzenia testamentu.
• Musisz mieć ukończone 14 lat, z wyjątkiem testamentów holograficznych, w przypadku których minimalny wiek wynosi 18 lat.
• Nie możesz powierzyć sporządzenia testamentu innej osobie.
• Testamenty wspólne (gdy dwie lub więcej osób sporządza wspólnie jeden testament) są niedozwolone.

W Hiszpanii masz swobodę sporządzania i odwoływania nieograniczonej liczby testamentów. Podpisanie nowego testamentu automatycznie unieważnia wszystkie poprzednie. Testamenty sporządzone przed notariuszem w Hiszpanii są rejestrowane w Rejestrze Testamentów w Madrycie. Po śmierci spadkodawcy za ważny uznaje się ostatni podpisany testament zarejestrowany w rejestrze.

Rodzaje testamentów

Jeśli zdecydujesz się sporządzić testament hiszpański, musisz przestrzegać określonego formatu i stylu. Na przykład testament musi być sporządzony w dwóch kolumnach – jednej w języku hiszpańskim, a drugiej w języku ojczystym spadkodawcy, poświadczonej przez tłumacza przysięgłego. Prawnik lub profesjonalny sporządzający testamenty może pomóc w tym procesie.

W Hiszpanii istnieje kilka różnych kategorii testamentów. Trzy najpopularniejsze rodzaje to:

• Testament holograficzny: Ten rodzaj testamentu jest najprostszy i najtańszy w sporządzeniu, ale również najłatwiejszy do zakwestionowania i najdłuższy w wykonaniu. Musi być w całości napisany odręcznie przez spadkodawcę, podpisany i opatrzony datą, a także może zostać dobrowolnie zarejestrowany w hiszpańskim rejestrze testamentów (Registro Central de Ultimas Voluntades) w Madrycie. Autentyczność testamentu potwierdza sędzia po śmierci spadkodawcy.
• Testament otwarty: Jest to najpopularniejsza forma testamentu hiszpańskiego. Notariusz sporządza testament zgodnie z niezbędnymi wymogami prawnymi, a następnie podpisują go spadkodawca i dwaj świadkowie. Testament jest rejestrowany w hiszpańskim rejestrze testamentów, a spadkodawca otrzymuje jego kopię.
• Hiszpański testament zamknięty: Ten rodzaj hiszpańskiego testamentu jest sporządzany przez spadkodawcę z pomocą prawną w celu zapewnienia zgodności z przepisami. Następnie jest on zapieczętowany w podpisanej kopercie przez notariusza i dwóch świadków. Notariusz rejestruje następnie testament.

Inne rzadziej stosowane rodzaje testamentów w Hiszpanii to testamenty wojskowe, testamenty morskie oraz testamenty sporządzane przez obywateli hiszpańskich przebywających za granicą.

Wykonanie testamentu i nadanie uprawnień spadkowych w Hiszpanii

Wyznaczenie wykonawcy testamentu do zarządzania hiszpańskim testamentem nie jest obowiązkowe, ale istnieje taka możliwość, jeśli sobie tego życzysz. Zazwyczaj wykonanie testamentu nadzoruje notariusz. Możliwe jest również wyznaczenie hiszpańskiego adwokata jako wykonawcy testamentu, choć może to wiązać się z wyższymi kosztami.

W hiszpańskim testamencie można wyznaczyć jednego lub więcej wykonawców testamentu. Jeśli nie wyznaczono wykonawcy testamentu, odpowiedzialność za wykonanie testamentu spoczywa na spadkobiercach, ponieważ przejmują oni status prawny zmarłego. Jeśli jednak spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia w sprawie zarządzania majątkiem, mogą przedłożyć spór hiszpańskiemu sądowi, który może wyznaczyć zarządcę majątku.

Wykonawcy testamentu są odpowiedzialni za zabezpieczenie majątku i działanie w charakterze jego przedstawicieli do czasu podziału spadku zgodnie z instrukcjami spadkodawcy. Do ich obowiązków może należeć organizacja pogrzebu, wypłacenie wszelkich spadków pieniężnych, wykonanie innych instrukcji zawartych w testamencie oraz podjęcie niezbędnych środków ostrożności w celu zachowania majątku spadkowego.

Rozliczenie podatku od spadków:

Ogólny termin wynosi sześć miesięcy, z możliwością przedłużenia o kolejne sześć miesięcy, jeśli jest to uzasadnione. Aby to ułatwić, prawnik będzie potrzebował następujących dokumentów:

• Akt zgonu, oficjalnie przetłumaczony i zalegalizowany.
• Zalegalizowana kopia paszportu.
• Numer identyfikacji podatkowej dla cudzoziemców (NIE).
• Pełnomocnictwo udzielone przez spadkobierców.
• Kopie paszportów spadkobierców.
• Akty urodzenia i małżeństwa, jeśli dotyczy (w celu potwierdzenia powiązań rodzinnych).
• Numery NIE beneficjentów, jeśli dotyczy.
• Kompleksowa lista majątku zmarłego.
• Aktualne wyciągi bankowe, jeśli dotyczy.

Jeśli dokumenty te zostały wydane poza Hiszpanią, należy je oficjalnie przetłumaczyć na język hiszpański, a następnie zalegalizować lub opatrzyć apostille.

Procedury spadkowe w przypadku braku testamentu

W przypadku śmierci cudzoziemca bez pozostawienia testamentu, jego spadkobiercy muszą złożyć wniosek o wydanie świadectwa spadkowego w ciągu sześciu miesięcy od daty śmierci. Obywatele UE mogą zazwyczaj ubiegać się o to świadectwo we własnym kraju. Również w tym przypadku spadkobiercy mogą być zobowiązani do przedstawienia różnych dokumentów, w tym wymienionych powyżej, które muszą zostać poświadczone i opatrzone apostille zgodnie z wymogami.

Prawnik będzie również mógł zwrócić się do hiszpańskiego rejestru testamentów o oficjalne potwierdzenie, że zmarły nie miał testamentu zarejestrowanego w Hiszpanii.

Czy mogę zakwestionować testament w Hiszpanii?

Chociaż hiszpańskie prawo spadkowe ma na celu zminimalizowanie sporów między spadkobiercami, istnieją ważne podstawy do zakwestionowania testamentu w Hiszpanii.

Hiszpański testament może zostać zakwestionowany na podstawie następujących przesłanek:

• Testament jest nieważny z powodu błędów redakcyjnych lub innych przyczyn.
• Wykluczenie z testamentu niezgodne z wymogami prawnymi.
• Otrzymanie niesprawiedliwie małej części spadku.
• Zmarły nie posiadał zdolności prawnej do sporządzenia testamentu, co oznacza, że dokument ten nigdy nie miał takiego charakteru.
• Przypadki oszustwa.
• Zmarły został poddany nieuzasadnionemu wpływowi lub przymusowi w celu uwzględnienia określonych postanowień.
• Zaniedbanie ze strony zarządcy majątku.

Osoby pragnące zakwestionować testament w Hiszpanii muszą posiadać wystarczające dowody potwierdzające jedną z powyższych podstaw. W takich sytuacjach konieczne będzie zatrudnienie hiszpańskiego prawnika, który będzie działał w Państwa imieniu i złoży wniosek o zakwestionowanie testamentu.

Beneficjenci mają możliwość odrzucenia hiszpańskiego spadku z różnych powodów, w tym z powodu obecności długów związanych z majątkiem lub w celu uniknięcia obowiązku zapłaty hiszpańskiego podatku od spadków.

Z drugiej strony spadkobiercy mogą zdecydować się na przyjęcie spadku na warunkach znanych jako „beneficio de inventario” (beneficio de inventario). W takim przypadku wierzyciele muszą otrzymać rekompensatę za swoje długi, zanim pozostała część spadku zostanie rozdzielona między beneficjentów. Jest to jednak skomplikowana procedura i zaleca się zasięgnięcie porady prawnej.

Jak działa prawo spadkowe, jeśli nie ma testamentu?

W przypadku śmierci cudzoziemca mieszkającego w Hiszpanii bez pozostawienia testamentu (spadek bez testamentu) hiszpańskie prawo cywilne ustanawia następującą kolejność dziedziczenia:

1. Dzieci biologiczne i adoptowane, które są traktowane na równi. Jeśli którekolwiek z dzieci zmarło przed zmarłym, jego dzieci dziedziczą udział rodzica.
2. Rodzice zmarłego. Jeśli oni również nie żyją, najbliżsi żyjący przodkowie.
3. Żyjący małżonek.
4. Krewni w linii bocznej, tacy jak rodzeństwo i siostrzenice/siostrzeńcy.

Jeśli nie ma krewnych uprawnionych do dziedziczenia, majątek przechodzi na własność państwa.

Jednak kolejność beneficjentów może się różnić w poszczególnych regionach autonomicznych Hiszpanii. Na przykład w niektórych regionach małżonek lub zarejestrowany partner ma pierwszeństwo przed rodzicami zmarłego.

Każdy beneficjent ma prawo zakwestionować adekwatność swojego spadku w sądzie. Jednakże do takich roszczeń mają zastosowanie szczególne procedury prawne, dlatego konieczne jest zasięgnięcie porady prawnej.

Jeśli spadek pozostaje nieodebrany, nie ma prawnych spadkobierców lub wszyscy beneficjenci odrzucają spadek, majątek przechodzi na rzecz państwa hiszpańskiego.

Uzyskanie wyceny majątku

Określenie wartości majątku w Hiszpanii może być złożonym przedsięwzięciem. Podczas gdy niektóre aktywa, takie jak hiszpańskie rachunki bankowe lub depozyty gotówkowe, są stosunkowo łatwe do wyceny, inne, takie jak hiszpańskie nieruchomości, mogą wymagać bardziej szczegółowej oceny. Zasadniczo hiszpańskie organy podatkowe (Hacienda) biorą pod uwagę wartość rynkową takich nieruchomości i w tym celu stosują różne wartości referencyjne. Jednak wyceny te nie zawsze odzwierciedlają aktualną sytuację rynkową.

Prawnik może pomóc w uzyskaniu aktualnej wyceny i sporządzeniu kompleksowego sprawozdania finansowego. W przypadku nieruchomości można również poprosić o wycenę lokalnego agenta nieruchomości. Zazwyczaj taka wycena uwzględnia aktualną wartość rynkową nieruchomości i może zawierać prognozę potencjalnych zmian wartości w przyszłości.

Czy muszę płacić podatek od spadków w Hiszpanii?

Hiszpańskie prawo nie rozróżnia rezydentów i nierezydentów w zakresie podatku od spadków. Znany również jako podatek sukcesyjny, jest to podatek progresywny, który płaci beneficjent, a nie sama spadkobierca.

Zasady dotyczące podatku od spadków różnią się znacznie w poszczególnych wspólnotach autonomicznych Hiszpanii, a także zależą od relacji między zmarłym a beneficjentem. Na poziomie krajowym stawki podatkowe wahają się od 7,65% do 36,5%.

Istnieją różne zwolnienia podatkowe, których szczegóły również różnią się w zależności od regionu i relacji ze zmarłym. W wielu przypadkach korzystne jest dokonanie darowizny za życia. Hiszpański podatek od darowizn działa na zasadzie progresywnego systemu, w którym wartość darowizny określa stosowaną stawkę podatkową.

Porady dotyczące planowania spadku w Hiszpanii

Planując spadek w Hiszpanii lub sporządzając testament w tym kraju, należy pamiętać o następujących dodatkowych wskazówkach:

• Skonsultuj się z prawnikiem: Zatrudnienie prawnika lub doradcy podatkowego zapewni Ci wskazówki dotyczące decyzji najbardziej odpowiednich dla Ciebie i Twoich beneficjentów, zwłaszcza jeśli mieszkacie w różnych krajach.
• Pełnomocnictwo: Udzielenie pełnomocnictwa pozwala wyznaczyć osobę, która będzie podejmować decyzje prawne w Twoim imieniu, jeśli sam nie będziesz w stanie tego zrobić. Możesz zdecydować, w jakim zakresie chcesz, aby ta osoba działała w Twoim imieniu.
• Darowizny za życia: Możesz uprościć proces dziedziczenia dla swoich spadkobierców, dokonując darowizn za życia. Należy pamiętać, że w Hiszpanii odbiorcy darowizn są opodatkowani według stawek podatku dochodowego od osób fizycznych od wartości otrzymanych darowizn.